Dejan Lučka: Novinari imaju obavezu da štite identitet onih koji daju informacije u povjerenju
Zakon o zaštiti od klevete Republike Srpske navodi da novinar koji je dobio informaciju od povjerljivog izvora nije dužan saopštiti izvor informacije.
Dejan RakitaDejan Lučka, direktor Banjalučkog centra za ljudska prava, komentarisao je saslušanje novinara i traženje od strane policije da novinar otkrije izvor informacija.
Zakon o krivičnom postupku Republike Srpske propisuje da se ne može saslušati kao svjedok lice koje bi svojim iskazom povrijedilo dužnost čuvanja profesionalne tajne, a to je između ostalih i novinar u svrhu zaštite izvora informacija.
– Zakon o zaštiti od klevete Republike Srpske navodi da novinar, kao i svako drugo fizičko lice koje je redovno ili profesionalno uključeno u novinarski posao traženja, primanja ili saopštavanja informacija javnosti, koju je dobio informaciju od povjerljivog izvora nije dužan saopštiti izvor informacije. Ovo pravo uključuje pravo da ne otkrije bilo koji dokumenat koji bi mogao da razotkrije identitet izvora, naročito uključujući: usmene, pisane, audio, vizuelne ili elektronske materijale. Ni pod kakvim okolnostima pravo na neotkrivanje identiteta povjerljivog izvora nije ograničeno kontekstom postupka u smislu ovog zakona – rekao je Lučka.
Kodeks za štampane i online medije BiH navodi da novinari imaju obavezu da štite identitet onih koji daju informacije u povjerenju, bez obzira na to jesu li te ličnosti izričito zahtijevale povjerljivost ili nisu.
– U slučaju pred Evropskim sudom za ljudska prava Goodwin protiv Ujedinjenog Kraljevstva iz 1996. godine jasno stoji da je zaštita novinarskih izvora jedan od osnovnih uslova za slobodu štampe. Bez takve zaštite moglo bi doći do odvraćanja izvora od pružanja pomoći novinarima u informisanju javnosti o pitanjima od javnog interesa. Rezultat bi bio potkopavanje uloge stražara javnosti, a mogućnost štampe da daje tačne i pouzdane informacije mogla bi trpjeti negativne posljedice – pojašnjava.
Smjernice za saradnju policije sa medijima, odnosno medija sa policijom Misije OSCE-a u BiH navode da novinari imaju obavezu da štite izvor informacija tokom ispitivanja i provjera od strane policije. Uz to, policija ne smije da koristi metode prisile i zastrašivanja novinara kako bi novinari otkrili izvor informacija.
Podsjetimo da je banjalučki novinar Nikola Morača salušan u policiji i oduzet mu je mobilni telefon zbog istrage u vezi sa informacijama koje je objavio u dnevnom listu “Blic” i portalu “Srpskainfo”.