Vakcinisani protiv velikih boginja mogu dobiti majmunske boginje

Broj slučajeva majmunskih boginja u neendemskim zemlja evropskog i američkog kontinenta se povećava. Epidemiolozi smatraju da ova bolest nema potencijal da se pretvori u pandemiju, ali se slučajevi strogo kontrolišu, izoluju i prate.

Evropski šef WHO, Hans Kluge, izrazio je zabrinutost da bi se infekcije mogle ubrzati u Evropi jer se ljudi okupljaju na zabavama i ljetnim festivalima.

Od subote, 21. maja, Svjetska zdravstvena organizacija izvještava da je 12 neendemskih zemalja prijavilo 92 slučaja s dodatnih 28 sumnjivih slučajeva koji se ispituju. Pored Ujedinjenog Kraljevstva, SAD, Portugala, Španije, zemlje u kojima su prijavljeni slučajevi uključuju i Francusku, Kanadu, Belgiju, Holandiju, Njemačku, Izrael, Australiju i Švajcarsku, a postoje sumnjivi slučajevi u Australiji i Grčkoj.

Prvi slučajevi su zabilježeni početkom maja, a pacijent je razvio simptome 29. aprila, u Africi. Drugi slučajevi su vjerovatno povezani sa događajima, gdje je mnogo ljudi bilo u bliskom kontaktu.

Prenos zaraze

Bolest se ne prenosi tako lako kao kovid, nego je potreban uži i blizak kontakt sa zaraženom osobom da bi došlo do infekcije. Zdravstvene institucije upozoravaju da se bolest prenosi i kontaktom sa zaraženim površinama, poput odjeće i posteljine, a u bliske kontakte spada i intimni odnos, mada se majmunske boginje ne svrstavaju u seksualno prenosive infekcije.

Zaštita

Vlada SAD-a naručuje vakcine protiv velikih boginja Jynneos koje proizvodi Bavarian Nordic za 119 miliona dolara. Ova vakcina štiti i od velikih boginja (variola vera) i od srodnog virusa koji izaziva majmunske boginje, a daje se starijim od 18 godina. Vakcine protiv velikih boginja štite i postekspozicijski, odnosno, nakon kontakta sa zaraženim i sprječavaju razvoj simptoma ako su date 4-14 dana od kontakta.

Zaštita stečena variolacijom, što je naziv za imunizaciju protiv velikih boginja nije doživotna, nego opada s vremenom. Premda vrsni epidemiolozi, poput srbijanskog dr. Zorana Radovanovića kažu kako su oni koji su primili vakcinu protiv velikih boginja, djelimično zaštićeni i od majmunskih, ovo treba prihvatiti u širem kontekstu situacije. Naime, sama vakcina protiv velikih boginja u najboljem slučaju štiti oko 85% protiv majmunskih boginja, ali kako njena efikasnost s vremenom opada, to su i oni koji su nekada za vrijeme Jugoslavije bili vakcinisani, sada takođe mnogo manje zaštićeni, što ističe hrvatski epidemiolog Bernard Kaić.

Prema Scientific American studija slučajeva velikih boginja uvezenih u neendemske zemlje pokazala je da je smrtnost bila 52% među nevakcinisanima, 11% među onima koji su vakcinisani prije više od 20 godina i 1,4% onih koji su vakcinisani unutar 10 godina. Može se očekivati kako je stepen zaštite za majmunske boginje još niži.

Kako se sa variolacijom u Jugoslaviji prestalo kasnih sedamdestih, odnosno prije više od 40 godina, to znači da su i oni koji su tada primili vakcinu protiv velikih boginja podložni infekciji majmunskim boginjama.

Svjetska zdravstvena organizacija čak je razmatrala bi li imalo smisla vakcinisati se vakcinama protiv velikih boginja u cilju zaštite od majmunskih boginja, ali s obzirom na to da se virus zaista teško prenosi i nema epidemiološki potencijal, a ova vakcina ima dosta nuspojava, od toga se odustalo.

VOA